Akdeniz’in doğası, kültürü ve çevresel dönüşümünü sanatın diliyle buluşturan “Deniz Villaları: Ekolojik Geçişler” programı, Türkiye, Fransa ve Almanya’dan sanatçıların katılımıyla başladı. Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu’nun desteğiyle, ESİAD İzmir AB Bilgi Merkezi, İzmir Fransız Kültür Merkezi ve İzmir Goethe Enstitüsü iş birliğinde yürütülen proje; çevre, kültür ve yaratıcılığı bir araya getirerek sürdürülebilir bir etkileşim alanı oluşturmayı amaçlıyor.
Fransız Kültür Merkezi’nde düzenlenen proje tanıtım toplantısında konuşan ESİAD Yönetim Kurulu Başkan Vekili Murat Akkanlar, Akdeniz’in tarih boyunca kültürlerin, fikirlerin ve üretimin kesiştiği bir alan olduğunu hatırlatarak, bölgenin bugün iklim değişikliğinin en kırılgan coğrafyalarından biri haline geldiğini söyledi. Akkanlar, “Sanatın dönüştürücü gücü, bugün yalnızca duygulara değil, toplumsal bilince de hitap ediyor. İklim krizi, su kaynaklarının azalması, denizlerin kirlenmesi gibi sorunlar artık sadece bilim insanlarının değil, tüm insanlığın ortak meselesi. Sanat ise bu meseleleri görünür kılmanın, hissettirmenin ve sorgulatmanın evrensel yolu. ‘Deniz Villaları: Ekolojik Geçişler’ projesi, bu yüzden estetik bir deneyim olmanın ötesinde bir farkındalık ve düşünme alanı yaratıyor. Sanatçılarımız, eserleriyle yalnızca bir estetik ifade değil, bir düşünme biçimi ortaya koyuyorlar. Sanat aracılığıyla ekolojik geçişin ruhunu, toplumsal sorumlulukla buluşturuyorlar. Bu önemli projede emeği geçen tüm kurumlara, küratörlere, sanatçılara ve bu iş birliğini mümkün kılan herkese teşekkür ediyorum. Akdeniz’in geleceğine dair yeni fikirlerin, yaratıcı iş birliklerinin ve kalıcı dostlukların bu buluşmadan doğacağına inanıyorum” dedi.
İzmir Fransız Kültür Merkezi Müdürü Juliette Bompoint ise amaçlarının sanatı, ekolojiyi ve iş birliğini buluşturmak olduğunu dile getirdi. Akdeniz’i yalnızca bir tema olarak değil, yaşayan bir düşünce ve üretim alanı olarak görmek istediklerini vurgulayan Bompoint, “Yeşil Mutabakat, bizlere ekolojik dönüşümün yalnızca bilim insanlarına değil; aynı zamanda sanatçılara, hikâye anlatıcılarına ve hayal kuranlara da ihtiyaç duyduğunu hatırlattı. Bu yıl denizi farklı açılardan ele alan yedi harika sanatçıyı ağırladık. Kimi denizi bir hafıza, kimi bir sınır, kimi bir yaşam kaynağı ya da direniş alanı olarak gördü. Ve hepimiz gördük ki sanat ve ekoloji aslında iki ayrı dünya değil. Her ikisi de özen göstermenin ve hayal kurmanın ortaklığıdır. Gelecek yıl daha fazla sanatçı ve ortakla, yeni adalar, yeni ülkeler ve yeni teknelerle bu yolculuğa devam etmeyi umuyoruz. Çünkü Akdeniz’den bahsetmek, aslında ortak geçmişimizden ve birlikte kuracağımız geleceğimizden bahsetmektir” şeklinde konuştu.
Goethe Enstitüsü İzmir Şube Müdürü Dr. Anne Schönhagen de, sanatçı rezidansı fikrinin nasıl filizlenip güçlü bir projeye dönüştüğünün hikayesini paylaştı. Projenin bir köprü olduğunu dile getiren Schönhagen, şöyle devam etti: “Ege her zaman dünyaları birbirine bağladı. Bugün ise bize ortak sorumluluğumuzu hatırlatıyor: Kopan bağları yeniden kurmak…İnsan ile doğa, kültür ile bilim, vizyon ile eylem arasında… İşte Deniz Villaları tam da bu bağın yeniden kurulmasının başlangıcı. Sanat, iklim krizini durduramayabilir ama onu anlamamıza yardımcı olur. Bilimsel veriyi hissetmemizi, harekete dönüştürmemizi sağlar. Buraya gelen sanatçılar bir kıyıyı dinleyecek ve onu sesle, görüntüyle, hareketle, hikâyeyle ifade edecekler. Görünmeyeni görünür kılacaklar, ama insanileştirerek… Deniz Villaları Alman-Fransız bir girişim olarak doğdu ama Türkiye’de kök saldı. Avrupa’nın gerçekten yaşayan bir diyalog olduğunu gösteriyor. Bu açıdan baktığımızda Deniz Villaları sadece bir sanat programı değil; sanatın, ekolojinin ve diyalogun bir arada olması gerektiğini gösteren bir duruş. Bugün burada paylaştığımız şey yalnızca bir etkinlik değil; bir taahhüt. Çünkü Ege kıyısında başlayan bu hikâye, birlikte sürdürülebilir ve güzel bir yaşamın vizyonunu anlatıyor.”
Konuşmaların ardından programda yer alan sanatçılar, eserlerine ve üretim süreçlerine dair paylaşımda bulundu.
3 Ülke, 7 Sanatçı
“Deniz Villaları: Ekolojik Geçişler” programında yer alan sanatçılar, Akdeniz’in ekolojik hikâyesini disiplinler arası bir yaklaşımla ele alıyor. Almanya’dan Johannes Vogl, Ege’nin toprağından topladığı bitki örneklerinden “petrikor” kokusunu yeniden üreterek izleyiciye duyusal bir deneyim sunuyor. Fransa’dan Carmen Bouyer Gediz Deltası ile Rhône Deltası arasında bir “ekolojik köprü” kurarken, Alman sanatçı Annika Boll deniz yaşamını 3D tarayarak dijital bir deniz manzarası oluşturuyor. Türkiye’den Sibel Horada, deniz atıklarının hafızasına odaklanan bir video enstalasyon hazırlıyor; Ayçesu Duran, tuzlaları çevresel bilginin arşivleri olarak ele alıyor; Aşkın Ercan suya dair ritüelleri, hafıza ve iyileşme temalarıyla birleştiriyor; Nermin Sena Özger ise Foça’dan Marsilya’ya uzanan antik deniz rotasını dalış temelli çekimlerle yeniden kurguluyor.
Sanatla Ekolojik Farkındalık
Urla’daki K2 Urla Breathing Zone, İzmir’deki Maquis Projects, Çanakkale’deki Studio MAHAL, Marsilya’daki Friche la Belle de Mai, Cassis’teki Camargo Foundation ve Paris’teki Cité Internationale des Arts, programın yaratıcı duraklarını oluşturuyor. Sanatçılar, atölyeler, açık stüdyo günleri ve kamusal buluşmalar aracılığıyla yerel topluluklarla bir araya gelecek. Böylece Akdeniz’in farklı kıyılarında ekolojik farkındalık, sanat yoluyla ortak bir deneyime dönüşecek.
