Ege Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (ESİAD), iş dünyasının karşılaştığı sorunların çözümünde yapay zekadan faydalanmak amacıyla önemli bir adım attı. İzmir’deki üniversitelerin yapay zekâ alanındaki uzman akademisyenleri ile iş insanlarını bir araya getiren pilot proje kapsamında, firmaların ihtiyaçlarına özel yapay zekâ çözümleri geliştirilecek.
ESİAD dernek merkezinde düzenlenen workshop’a Bakırçay Üniversitesi, Demokrasi Üniversitesi, İzmir Ekonomi Üniversitesi, Yaşar Üniversitesi ve İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü’nden (İYTE) yapay zekâ alanında çalışan akademisyenler katıldı. Akademisyenler, yapay zekâ destekli projelerini tanıtırken, firma temsilcileri de hangi alanlarda yapay zeka çözümleri aradıklarını paylaştı. Programın sonunda, iş insanları ve akademisyenler ikili görüşmeler yaparak firmaların karşılaştıkları sorunları daha detaylı ele aldı ve yapay zekâ tabanlı olası çözüm önerilerini değerlendirdi. Workshop’a Yaşar Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Levent Kandiller, İzmir Ekonomi Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Levent Eren ve İYTE Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Cem Çelebi de katılım sağladı.
ÖRNEK İŞ BİRLİĞİ
İş dünyası-üniversite iş birliğinde örnek bir çalışmayı hayata geçirmekten mutluluk duyduklarını belirten ESİAD Yönetim Kurulu Başkanı Sibel Zorlu, iş dünyasındaki dönüşümde yapay zekânın kritik bir rol oynadığını vurguladı. Zorlu, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Bugün Dijital Çağ olarak adlandırılan dönemi yaşıyoruz. Bilişim teknolojilerinin sanayi süreçlerine entegre edildiği, üretim ve iş yapma modellerinin dijitalleştirildiği bu dönemde hayatımıza tüm hızıyla yapay zekâ girdi. Artık yapay zekânın gerisinde kalmamız mümkün değil. Yapay zekâyı belli sektörlerle sınırlamak hiç mümkün değil. Sanayiden hizmetlere, siyasetten eğitime kadar hayatın her alanına girmiş durumda. Bildiğiniz gibi, Davos 2024’e yapay zekâ damgasını vurmuştu. Davos’ta üretken yapay zekâ devriminin daha yeni başladığı, satış-pazarlama, müşteri operasyonları ve yazılım geliştirme gibi işlevler genelinde rolleri dönüştürdüğü ve performansı artırdığı ön plana çıktı.”
ESİAD olarak düzenledikleri dijital dönüşüm konulu online toplantı serisiyle bu konuda farkındalık yaratmayı hedeflediklerini kaydeden Zorlu, “Dört toplantılık bu seriyi tamamladıktan sonra, geçtiğimiz yıl EGİAD ile iş birliği halinde Dijital Dönüşüm Zirvesi düzenledik. Zirvemizde iş dünyası temsilcileri dijital dönüşümde iyi uygulama örneklerini dinleme fırsatı buldular. Bu yıl 15 Mayıs’ta Dijital Dönüşüm Zirvemizin devamını ‘Yapay Zekâ’ temasıyla gerçekleştireceğiz. Bugünkü workshop’un Zirve hazırlıklarında da ilham verici olacağına inanıyoruz. Bu çerçevede, üretim ve iş süreçlerinde karşılaştığımız sorunlara, yapay zekâ ile çözüm arayışlarında üniversitelerimizin devrede olması her iki taraf için de çok kıymetli. Bu birlikteliğin nitelikli iş gücü yetiştirilmesine fayda sağlayacağını düşünüyoruz. Dijital dönüşüm ihtiyaç duyulan yetkinlikleri de hızla değiştiriyor. Bilgi analizi, dijital okur yazarlık, değişime yatkınlık, yapay zekâdan yararlanma ve problem çözme gibi analitik yeni yetkinlikler artık iş dünyasının öncelikleri arasına girmiş durumda” dedi.
İZMİR YAPAY ZEKÂDA ÖNCÜ OLABİLİR
ESİAD Yönetim Kurulu Üyesi, Girişimcilik ve Dijital Dönüşüm Yuvarlak Masası Başkanı Yiğit Tatış da, Ege Bölgesi’ndeki şirketlerde farkındalık yaratmak ve dijital dönüşüm sürecini hızlandırmak amacıyla çalışmalar yaptıklarını söyledi. Tatış, “Bu workshop da bu kapsamda düzenlediğimiz ilk çalışmalardan biridir. Yapay zekânın hızlı bir şekilde geliştiğini hepimiz biliyoruz. Ancak birçok şirket bu sürece nasıl başlayacağını tam olarak kestiremiyor. Biz de farklı formatlarda bu şirketlere somut çözüm önerileri sunmak istiyoruz. Burada iki temel amacımız var. Birincisi üniversite-özel sektör iş birliğini geliştirmek, ikincisi de özellikle orta ölçekli şirketlere destek sağlamak. Bu workshop bir deneme niteliğinde olacak. Burada eksiklerimizi ve güçlü yanlarımızı göreceğiz. Bugün burada oluşturulan bağlantılar, ilerleyen süreçte yeni projeler için de fırsatlar yaratacaktır. Buradan birkaç başarılı proje çıkararak, İzmir’den böyle bir ortak çalışmanın doğduğunu duyurmak istiyoruz. Umuyoruz ki bu süreç büyüyerek devam eder ve İzmir, yapay zekâ ve dijital dönüşüm alanında öncü şehirlerden biri olur” diye konuştu.
İŞ BİRLİĞİ YAPILACAK ALANLAR
Etkinliğe katılan firma temsilcileri, özellikle şu ihtiyaç alanlarında yapay zeka tabanlı çözümler talep etti:
- Perakende Satış: Ürün miktar tespiti, stok optimizasyonu
- İmalat Sanayi: Üretim takibi, verimlilik raporları, kalıp tasarımı ve otomasyon verimliliği
- Toplu Yemek: Talep tahmini, menü optimizasyonu
- Eğitim: Ön mülakat süreçleri, sıkça sorulan sorular sohbet robotu, dijital veli destek sistemi
- İş Sağlığı ve Güvenliği: Aksiyon takip sistemi, doküman takip ve raporlama
- Turizm/Otelcilik: Otelcilikte yapay zeka uygulamaları
İLK 20 EKONOMİDE OLMAYA DEVAM EDECEĞİZ
ESİAD Ekonomi Gözlem Grubu Başkanı Muhittin Bilget ise Türkiye’nin ekonomik görünümü, cari açık, dış borç, bankacılık sektörü, bütçe ve gelir dağılımı başlıkları altında bir sunum yaptı. Bilget, sektörlerin gayrisafi milli hasıla içindeki paylarına ilişkin şu tespitlerde bulundu:
“Son 20 yılda tarım sektörünün payında azalma gözlenirken, hizmetler sektörünün payı artmıştır. Küresel ölçekte, Almanya, Fransa, İngiltere ve İtalya’nın da içinde bulunduğu Batı Avrupa ile Japonya’nın dünya milli gelirindeki payı azalırken, Çin’in payı önemli ölçüde artmıştır. Türkiye, ekonomik dalgalanmalara rağmen dünyadaki ilk 20 ekonomi arasında yer almaya devam edecektir.”
Dış ticaret verileri üzerine de değerlendirmelerde bulunan Bilget, Türkiye’nin teknoloji yoğunluğuna göre dış ticaret tablosunu, “Düşük teknolojili ürünlerde dış ticaret fazlası veriyoruz ancak orta düşük, orta yüksek ve yüksek teknolojili ürünlerde dış ticaret açığımız sürüyor. Bu tablo, Türkiye’nin sanayide katma değerli üretime yönelmesi gerektiğini gösteriyor” sözleriyle açıkladı. Sunumun sonunda risklere değinen Bilget, “Hem küresel düzeyde hem ülkemizde gelir dağılımı, servet eşitsizliği, iklim değişikliği, yönetilemeyen yapay zeka sürekli risk ve tehdit unsurları olmaya devam edecektir” dedi.
EN BÜYÜK SORUN JEOPOLİTİK RİSKLER
ESİAD’ın 7 yıldır gerçekleştirdiği Türkiye Ekonomisine İlişkin Üye Beklenti Anketi’nden çarpıcı sonuçlar çıktı. ESİAD üyeleri önümüzdeki dönemde iş dünyasını bekleyen en büyük riskin “jeopolitik riskler” olduğunu belirtirken, bu alandaki sıralama finansmana erişim, kurlardaki belirsizlik, yüksek faiz, öngörülebilirlik, ticaret savaşları şeklinde devam etti. Ankete katılanlar, öncelik verilmesi gereken konuları ise “Ekonomik istikrar, hukukun üstünlüğü, öngörülebilirlik ve finansmana erişim” olarak sıraladı. Ankete göre, iş dünyasının yatırım kararını etkileyen en önemli konunun maliyetlerdeki artış ve bunun piyasaya yansıtılamaması olduğu görüldü. Finansmana erişim, kurlardaki belirsizlik, teşvikler ve vergi sistemleri de yatırım kararını etkileyen diğer unsurlar oldu.
ENFLASYON TAHMİNİ: YÜZDE 37.5
Anket katılımcılarının 2025 yılı enflasyon beklentisi ise TÜFE’de yüzde 37.5, ÜFE’de yüzde 33.4 şeklinde gerçekleşti. Katılımcıların 2025 yılı sonundaki dolar beklentisi 44.47 TL olurken, euronun da 2025 yılı sonunda 47.42 TL’ye yükseleceği tahmin edildi. İş dünyasının 2025 yılında kısa vadeli kredi faiz beklentisi yüzde 39.2’yi buldu. İşsizlik oranını yüzde 11.2 bekleyen ESİAD üyelerinin Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYH) tahmini de yüzde 3.1 oldu.
İZMİR’DE ÖNCELİK ULAŞIM OLMALI
ESİAD üyeleri, “İzmir’de öncelik verilmesi gereken en önemli yatırım nedir” sorusuna geçen yıl olduğu gibi bu yıl da “Şehir içi ulaşım” yanıtını verdi. Öncelik verilmesi istenen yatırımlarda ikinci sırayı “2. Çevreyolu” aldı. Bu alandaki sıralama, kentsel dönüşüm projeleri, İzmir Körfezinin temizlenmesi ve rehabilitasyonu, limanların geliştirilmesi, dijital altyapı yatırımları, metro-raylı sistem ağının genişletilmesi, ihtisas organize sanayi bölgeleri, tarımsal dönüşüm şeklinde gerçekleşti. Ankete katılanlara göre, 2025 yılında İzmir’de yatırım potansiyeli olan ilk 4 sektör de sırasıyla enerji, turizm, sağlık, inşaat ve gayrimenkul oldu.
